Таъмини ҳуқуқи ҳимоя яке аз принсипҳои муҳими мурофиаи ҷиноятӣ ба шумор рафта, дар пешниҳоди имконияти воқеии шахсан ҳимоя намудани ҳуқуқу манфиатҳо аз ҷониби ҳар як дастгиршуда, гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда ва маҳкумшуда ё бо тавассути ҳимоятгар дар мурофиаи ҷиноятӣ инъикос мегардад.

Яке аз вазифаҳои муҳими Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон, ки бевосита аз Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» бармеояд, ин мусоидат намудан ба ҳамкории мақомоти ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, сохторҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ дар самти пешгирии шиканҷа ва муносибати бераҳмона мебошад.

Си сол муқаддам Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон гардид. Ин ҳодисаи фараҳбахш аввали моҳи сентябри соли 1991 ба вуқӯъ пайваст ва 9 сентябр расман Рӯзи Истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардид. Аз ҳамон вақт то имрӯз ин санаи муборак барои миллати тоҷик иди муқаддас маҳсуб мешавад.

Дар ҷаҳони муосир таҳкими Истиқлолияти давлатӣ, ҳифзи пойдории аркони давлатдорӣ, татбиқи воқеии ҳуқуқу озодиҳои инсон ва таъмини сатҳу сифати зиндагии шоиста барои ҳамаи инсоният мазмуни ҳаётан муҳим касб намудааст. Зеро раванди тавсеаи бесобиқаи ҷаҳонишавӣ боиси ташаккули низоми фарогири робитаҳои ҳуқуқӣ, сиёсӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва иттилоотӣ ҷомеа дар шароити нав гардидааст. Таҳаввулотҳои бузурги сиёсӣ, иҷтимоӣ ва ҳуқуқии дар даҳсолаҳои охири асри гузашта бавӯқуъомада ба пайдоиши равандҳои демократикунонии фазои идеолгии давлатҳои сотсиалистӣ ва бавуҷудоии дигар падидахои демократӣ дар ин кишварҳо мусоидат намуда, ба таназзул мувоҷеҳ гардидани давлати абарқудрати Иттиҳоди Ҷумҳуриҳои Шӯравӣ Сотсиалистӣ  ва куллан дигаргуна гардидани набзи минтақа ва дар маҷмӯ сайёраро сабаб гардид.

Истиқлолият роҳи ягонаи таъминкунандаи пешравии тамоми самтҳои фаъолияти ҳар як давлату миллат ба шумор меравад ва он ба осонӣ ба ҳар давлат муясар намегардад.  Мо — тоҷикон, яке аз он халқҳои хушбахт ва сарбаланде ҳастем, ки давлати миллии худро дорем.  Ҳамин тариқ, 30 сол муқаддам пас аз пош хурдани Иттиҳоди Шуравӣ санаи 9 сентябри соли 1991  Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқлолияти худро ба даст овард, ки он саҳифаи ҷадидеро дар таърихи давлатдории миллати тоҷик боз намуд. Бояд зикр намуд, ки  истиқлолият ба халқу миллати тоҷик ба осонӣ ба даст наомадааст. Дар арафаи расидан ба истиқлолияти давлатӣ бадхоҳони миллати тоҷик бо роҳи барангехтани низоъҳои дохилӣ тавонистанд аввал миллати моро ба гирдоби мухолифат ва муқовимати сиёсӣ кашида, баъдан давлати ҷавони Тоҷикистонро дучори ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ гардонанд, аз ин лиҳоз мардум маҷбур шуданд, ки манзилҳои худро тарк намуда, ба дигар кишварҳо гуреза шаванд.

Ҳуқуқҳои инсон дар ҷойҳои маҳрумӣ аз озодӣ ба пуррагӣ бо қонунгузории миллӣ, инчунин бо санадҳои асосии ҳуқуқии байналмилалӣ, ба монанди Эъломияи умумии ҳуқуқи инсон (соли 1948), Паймони байналмилалӣ оид ба ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ ва сиёсӣ (ПБҲШС) (соли 1966), Конвенсияи зидди шиканҷа ва дигар намудҳои муносибат ва ҷазои бераҳмона, ғайриинсонӣ ё таҳқиркунандаи шаъну шараф (1984), Қоидаҳои стандартии ақалли муносибат бо маҳкумшудагон (Қоидаҳои Н. Мандел, матни аз нав дидашуда, соли 2015) ва дигарҳо ба танзим дароварда шудаанд. Тибқи моддаи 10 ПБҲШС  “Ҳамаи шахсоне, ки аз озодӣ маҳрум шудаанд, ба муомилаи инсондӯстона ва эҳтироми шаъну шарафе, ки хоси шахсияти инсонӣ мебошад, ҳуқуқ доранд.”.

Сиёсати давлат нисбати маъюбон дар асоси принсипҳои риояи ҳуқуқи инсон, манъ будани табъиз нисбати маъюбон, таъмини дастрасӣ ба инфрасохтор, тавонбахшӣ, баробарии ҳуқуқи маъюбон ва ҳамкориҳои мақомоти давлатӣ ва иттиҳодияҳои маъюбон амалӣ мешавад. Ҳифзи ҳуқуқи маъюбон аз Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон сарчашма мегирад, ки дар моддаи 39 омадааст “Ҳар шахс дар пиронсолӣ, ҳангоми беморӣ, маъюбӣ, гум кардани қобилияти кор, маҳрум шудан аз сарпараст ва мавридҳои дигаре, ки қонун муайян кардааст, кафолати таъмини иҷтимоӣ дорад.”  Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ҳифзи иҷтимоии маъюбон» соли 2010 қабул шуда, танҳо ҷабҳаҳои ҳуқуқҳои маъюбонро ба танзим медарорад, ҳамчунин дар самти мазкур Стратегия, барнома ва нақшаҳои милли қабул шудаанд. Аз ҷумла, Барномаи миллии тавонбахшии маъюбон барои солҳои 2017-2025 қабул шудааст. Аз 27 феврали соли 2021 Барномаи давлатии “Муҳити дастрас”; бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 декабри соли 2011 №604 Қоидаҳои бо воситаҳои техникии тавонбахшӣ таъмин намудани маъюбон; Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 майи соли 2009 №302 “Дар бораи тартиб ва андозаҳои пардохти ҷубронпулиҳои иловагии унвонӣ барои хизматрасонии нақлиёт ба иштирокчиён ва маъюбони Ҷанги Бузурги Ватании соли 1941-1945” қабул гардидаанд.

В истории  молодой независимой Республики Таджикистан есть знаменательные даты и события, кото¬рые являются судьбоносными, определившие дальнейшее развитие страны. Сегодня все наши достижения и успехи за этот небольшой период истории несомненно связаны с обретением свободы и не¬зависимости, и прежде всего, с национальным единством. Благодаря этому национальному до¬стоянию мы смогли преодолеть вместе все трудности, что по плечу только му¬дрому, трудолюбивому и самоотвер¬женному народу.

Ваҳдати миллӣ падидаи фарҳангӣ ва иҷтимою сиёсие мебошад, ки ҳамчун омили муҳими рушд ва унсури заминавӣ дар раванди ташаккул ва такоммули аркони зарурӣ - ҳаётии ҷомеа ва давлатдории миллӣ шароити мусоид фароҳам меорад. Бахусус, дар таърихи муосири давлатдории миллии тоҷикон, падидаи ваҳдати миллӣ дар самти ба вуҷуд овардани шароити мусоид барои рушди устувори ҳокимияти давлатӣ инъикоси моҳияти демократии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва кафолати конститутсионии эътироф, риоя ва ҳифз гардидани ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд нақши муҳим бозидааст. 

Солҳои охир сарнавишти гурезаҳо ба яке аз бузургтарин фоҷеаҳои замони муосир табдил ёфта, ин гуруҳи осебпазир маҷбуранд, ки аз тарси ҷон ва озодии худ хона, молу мулк, оила ва кишвари худро ба хотири ояндаи номуайян дар кишварҳои бегона тарк кунанд ва тақдири онҳо ба мушкилоти ҳуқуқи инсон вобастагӣ дошта, ҳар касро ба ташвиш меорад.

К вопросу об обеспечении защиты прав и свобод граждан в условиях пандемии В современных условиях права человека имеют ключевое значение для разработки мер реагирования на пандемию как с точки зрения чрезвычайной ситуации в области общественного здравоохранения, так и в связи с более широким воздействием на жизнь людей и их средства к существованию. Права человека подразумевают, что центральное место отводится людям.  Ответные меры, принимаемые в соответствии с правами человека и на основе их соблюдения, позволяют добиться лучших результатов в борьбе с пандемией, обеспечивая медицинскую помощь для всех и сохранение человеческого достоинства.

Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ роҳнамоест, ки самтҳои асосии сиёсати дохилию хориҷии мамлакатро барои давраҳои оянда муайян намуда, оид ба пешбурди манфиатбори сиёсати хориҷӣ ва таъмини пешрафти соҳаҳои иқтисоду саноат, энергетика, роҳу нақлиёт, амнияту мудофиа, ҳифзи ҳуқуқу тартибот, тандурустӣ, фарҳанг, илму маориф, ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ вазифаҳои мушаххас ба миён гузоштанд.

                                             «Шояд дар олам мисли Наврӯз кам ҷашне вуҷуд дошта бошад, ки русуми дилчасп ва суннатҳои зиндагисози онро миллату халқҳои дигари олам чун дастоварди беназири фарҳангӣ пазируфта, бо ҳамин номи зебои тоҷикӣ таҷлил намоянд.». Э. РАҲМОН Ҳар як иду маросим ва санаи таърихӣ дар рӯзгори инсоният ҷойгоҳи ба худ хос дошта, ҳамчун маҳсули ҷаҳонбинӣ, тафаккур ва эҷоди халқу миллати муайян муарифӣ мегардад. Дар тули таърихи ҳастии башар ҷашнҳое, ки аз сароғози ҳаёти инсонӣ манша гирифта, ҳамзамон бо рӯзгори он ва олами ҳастӣ иртиботи зичи ногусастанӣ дошта бошад, хеле камназиранд.

Эътироф ва ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои ақаллиятҳои миллӣ дар санадҳои асосии байналмилалии ҳуқуқи инсон, бахусус дар Паймони байналмилалӣ оид ба ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ ва сиёсӣ, Конвенсияи байналмилалӣ оид ба рафъи ҳамаи шаклҳои табъизи нажодӣ, Конвенсия дар бораи таъмини ҳуқуқҳои шахсони ба ақаллиятҳои миллӣ мансуббуда, Эъломияи соли 1992 дар бораи ҳуқуқи шахсони ба ақаллиятҳои миллӣ ё этникӣ, динӣ ё забонӣ мансуббуда (Эъломияи Созмони Милали Муттаҳид (СММ) дар бораи ҳуқуқҳои ақаллиятҳои миллӣ), Эъломияи соли 2001 Дурбан ва дигарҳо пешбинӣ шудаанд.

Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ҳамасола тамоми қишрҳои ҷомеа – намояндагони касбу кори гуногун бесаброна интизор мешаванд. Зеро, паём сарчашмаи боэътимод, фарогири иттилоот ва маълумоти омории амиқу дақиқ, таҳлилу хулосарониҳои мантиқиву бебаҳс, дастуру супоришҳои ба ояндаи дурахшон ҳидояткунанда мебошад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паём ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки 26 ноябри соли 2021 ироа гардид, вазъи кишварро дар самтҳои ииқтисодӣ таҳлил ва рушди онро барои солҳои оянда вазифагузорӣ намуданд.