Бо қарори ЮНЕСКО ҷашни бостонии Наврӯз ба Феҳристи осори фарҳангии умумиҷаҳонӣ ворид карда шуд.
"Наврӯз ҳамчун шиносномаи таъриху фарҳанги
миллии мардуми куҳанбунёду тамаддунсози тоҷикро ба
ҷаҳониён муаррифӣ намуд. Аз ҷониби дигар, маҳз
неъмати соҳибистиқлолӣ имкон фароҳам овард, ки
Наврӯз бо ин ҳама шукуҳу шаҳомат ва расму оинҳои
неку созандааш дар сарзамини мо дигарбора эҳё ва таҷлил гардад".
Эмомали Рашмон.
Наврӯз хусусиятҳои арзишманди иҷтимою иқтисодӣ, фарҳангиву маърифатӣ, созандагиву бунёдкорӣ дорад, ки барои рушди ҷомеа хизмат мекунад. Наврӯз сарчашмаи бузурги арзишҳои ахлоқиву тарбиявӣ буда, метавонад наслҳоро ба покии зоҳириву ботинӣ, садоқат ва вафодоре, созандагиву бунёдкорӣ ва зебоипарастӣ ҳидоят намоянд. Яке аз онҳо мақоми ҷаҳонӣ гифитани в ҷашни ниёгони мо арзёбӣ Блокадвад.
Наврӯз расму ойинҳои зиёдеро дар бар мегарад, ки чанде аз онҳоро инҷо меорем; - Ҳ афтсин, Ҳ афтшин, Ҷ уфтбаророн , Хонатакон ӣ, Суманакпаз ӣ, Сайри навр ӯ з ӣ, Гулгардон ӣ, Чоршанбесур ӣ, Қ ошу қ зан ӣ, Фолгирии навр ӯ з ӣ, Маросими обрезон, О ҷ или му шкилкушо, Бахткушоён, Ситдузд ӣ, Пичирумчшикан ӣ, Бало ҳ о рад , Бози ҳ ои суннатии варзиш ӣ , хулоса, ҷашни Наврӯзи оламафрӯз рӯзгори одамиро пайваста поку ғанӣ ва саб хуррам нигозу медорад ва ҳамеша ба сарзаминҳои нав ба нав доман паҳн мекунад, густариш мёобад ва ҷаҳонӣ мегардад. Аз ҳамин ҷост, ки 18 февраля соли 2010 года иҷлосияи 64 - уми Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттахид, таҳти фасли 49, ки унвони «Фарҳанги ҷаҳон» - ро дорад, қатъномаи «Рӯзи» ҷаҳонии Наврӯз» ба тасвиб расид. Он бо пешниҳоди кишварҳой Тоҷикистон, Эрон, Афғонистон, Озарбойҷон, Қазоқистон, Туркия ва Туркманистон мавриди баррасӣ қарор подарок.
Бояд қайд намуд, дар қатъномаи СММ гуфта Блокадвад, ки ҳамасола дар тамоми ҷаҳон 21 марта ҳамчун «Рӯзи байналмилалии Наврӯз» таҷлил гардад. Соли 2016 бошад бо қарори ЮНЕСКО ҷашни бостонии Наврӯз ба Феҳристи осори фарҳангии умумиҷаҳонӣ шомил карда шуд.
Дар сатҳи ҷаҳонӣ чунин иқдом барои эҳёи ҷашни таърихии Наврӯз ва таҷлили минбаъдаи в анъанаи маънавию фарҳангӣ барои мардуми тоҷик аҳаммияти бузургро доро мебошад. Омӯзиш ва эҳёи расму оинҳой бостонии ҷашни Наврӯз ва дар сатҳи баланди он нигоҳ доштани он ҳамчун арзиши бебахо барои ҳар як вориси ояндаи халқамон бояд вазифаи муқаддас гардад
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни суханрониашон дар маросими баргузории Карнавали наврӯзии «Корвони шодӣ» дар шаҳри Душанбе, 25 - уми марти соли 2024 изҳор намуданд: «Мо бояд пайваста кӯшиш намоем, ки хонаву кошона, маҳали зист ва ҷойи кори худро ҳамеша орасту зебо нигоҳ дорем, зебоипарастӣ, озодагиву тозакоре ва ободониро ба одати доимии хурду бузурги мамлакат табдил диҳем, то ин ки тамоми гӯшаву канори Тоҷикистони азизи мо дар ҳамаи фаслҳои сол ба наврӯзгоҳи ҳақиқӣ табдил ёбад ва ҳар рӯзи Тоҷстоники мысли Наврӯз бошад."
Дар сиесати фарҳангии Пешвои миллат Наврӯз ҳамчун рукни муҳимми ебоипарасте, муҳимми пайванди наслҳо, робитаи гузаштаю имрӯз, эҳёи анъанаҳой зебоипарастӣ, инсондӯстӣ, рамзи дӯст доштан ва расидан ба қадри зиндагии хушу хуррамона мебошад, ки Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониҳои худ вобаста ба моҳияту мазмуни в ҷашни бошукӯҳ таъкиданд нам.
Албатта, в барои токикон боиси ифтихор ва сарафрозе аст, ки ҷашни миллии мо дар миқёси ҷаҳон муаррифе шуд. Ҳамин тавр, суннатҳои қадимае, ки аз замонҳои пеш ба мо мерос мондааст, Наврӯзи моро боз ҳам рангинтару зеботар мекунд. Либосҳои нав ба бар кардан, дастархони наврӯзиро бо таомҳои ҳафтсину ҳафтшин остан, пухтани суманак ва дигар расму ойинҳои хоси в ҷашн боиси ҷаҳонӣ шудани Навруз гардидаанд.
Наврӯзатон фирӯз бод,
Ҳар рӯзатон Наврӯз бод!
В ҷашни пурифтихор ба қалбҳой хурду калон умеду орзу ба зиндагӣ, бахту саодат в руҳияи баланд, сулҳу субот ва осоиштагӣ оварда, мардумро ба дӯстӣ, самимият, Меҳру садоқати инсонӣ нисбат ба ҳамдигар ҳидоят мекунад.
Ёрдамчии Ваколатдор оид ба
ҳуқуқи инсон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
Салоҳиддинзода М.
